Loopt energietransitie gevaar door grondstoffenschaarste?

De energietransitie die voor nagenoeg alle overheden bovenaan de planning staat is door de jaren heen al meermaals voer voor discussie geweest. Het bouwen aan een nieuw, duurzaam energiesysteem vereist in de praktijk namelijk onder meer de nodige grondstoffen. In eerste instantie lijkt dit geen probleem te zijn, maar wanneer we verder kijken blijkt dat wel degelijk het geval te zijn. Er werd in de plannen van de overheden dan ook nauwelijks rekening gehouden met een mogelijke schaarste bij één of meerdere cruciale grondstoffen. Deze grondstoffenschaarste vormt een potentieel probleem voor de geplande energietransitie.

Potentieel tekort aan iridium

De Europese waterstof plannen die bestaan voor het jaar 2050 vereisen een zekere hoeveelheid aan iridium. De verwachting bestaat dat er echter sprake zal zijn van een tekort aan dit metaal. Niet alleen de productie van waterstof zou hierdoor getroffen kunnen worden. Van iridium is namelijk bekend dat dit nog voor menig aantal andere toepassingen ook wordt gebruikt. Sterker nog, wanneer we de verschillende routes van de energietransitie onder de loep gaan nemen kunnen we concluderen dat iridium hierin een essentieel materiaal voor vormt.

Een dreigende grondstoffenschaarste zou dan ook een ramp kunnen betekenen voor het behalen van onder meer de Europese waterstof plannen voor 2050. Niet voor niets heeft menig expert te kennen gegeven dat de energietransitie, als gevolg van mogelijk grondstoffentekort, een significante vertraging zou kunnen oplopen. Andere experts gingen nog een stapje verder door te stellen dat de transitie zelfs helemaal tot stilstand zou kunnen komen.

Behoefte aan meer zeldzame grondstoffen dan er beschikbaar zijn

Om te kunnen voldoen aan de toekomstige Europese vraag naar waterstof hebben we een grotere hoeveelheid aan zeldzame grondstoffen nodig dan dat er voor handen zijn. De vraag naar iridium zal de actuele jaarlijkse productie die wereldwijd gebeurt overstijgen. Bovendien zal ook de behoefte aan andere essentiële grondstoffen meer dan aanzienlijk zijn. Gelukkig bestaan er verschillende mogelijke oplossingen die kunnen helpen om het akkoord van Parijs toch wat toegankelijker te maken.

Welke oplossingen kunnen de grondstoffenschaarste aanpakken?

Diverse oplossingen zouden er mogelijk voor kunnen zorgen dat we de grondstoffenschaarste (deels) het hoofd kunnen bieden. Concreet kan er daarvoor worden gedacht aan:

• De afhankelijkheid verlagen van de kritieke grondstoffen;
• Het intensiveren van het gebruik van de bestaande electrolyzers;
• Het recycleren van de kritieke grondstoffen;

Er bestaan tegenwoordig tal van verschillende manieren om de ruwe grondstoffen die zijn gebruikt te hergebruiken. Welke manier er uiteindelijk zal worden toegepast zal worden bepaald door niet alleen de grondstof in kwestie, maar ook door het soort electrolyzer. In het bijzonder worden twee specifieke benaderingen als zeer effectief beschouwd. Het gaat hierbij dan om de Hydrometallurgische behandeling evenals om de zogenaamde selectieve elektrochemische dissolutie.

Eén ding staat in ieder geval als een paal boven water. Wanneer we de vooropgestelde energietransitie daadwerkelijk gerealiseerd willen zien worden moeten we meer stil blijven staan bij de grondstoffenschaarste waarmee we geconfronteerd kunnen worden. Gebeurt dat niet en blijven de potentiële oplossingen onbenut? Dan zou dat kunnen zorgen voor ernstige problemen of zelfs het mogelijk volledig stilvallen van de energietransitie.